A
AÇIK ARTTIRMA Alıcılar arasında rekabet yaratmak suretiyle, satın alınacak nesneye en yüksek fiyatı verecek alıcıyı bulmak için uygulanan bir satış yöntemidir. A TİPİ YATIRIM FONU Hisse senedi ağırlıklı yatırım fonlarıdır. Portföy değerinin en az yüzde 25’ini devamlı olarak Türkşirketlerinin hisse senedi olarak tutmaları zorunludur.
AÇIĞA SATIŞ Menkul kıymet borsalarında kullanılan bu terim, sahip olunmayan menkul kıymetlerin ödünç alınmak sureti ile satılmasını ifade eder. Pratikte bu işlem, genellikle piyasa oyuncularının portföylerinde bulunmayan ve fiyatları düşme eğiliminde olan hisseleri satmasıyla gerçekleşir. Satış yapan oyuncular hisseyi daha alt fiyat seviyelerinden alarak alıcıya teslim ederler.
AÇIK POZISYON Vadeli işlem piyasalarında alınmış ve henüz kapatılmamış pozisyonlara denir. Vadeli işlem piyasalarında açık uzun ve açık kısa pozisyonların toplam sayıları birbirlerine her zaman eşittir. Kısa veya uzun pozisyonların toplam sayısı açık pozisyon sayısı olarak adlandırılır.
ADİ HİSSE SENETLERİ Özel birtakım üstünlükleri ve hakları sağlamayan hisse senetleridir.
AĞIRLIKLI ORTALAMA FİYAT Herhangi bir hissenin seans boyunca işlem gördüğü çeşitli fiyat seviyelerindeki işlem miktarlarının göz önüne alınmasıyla hesaplanır. Ağırlıklı ortalamaların hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır: X= f1*i1 + f2*i2 + f3*i3..... / i1+i2+i3+................ f: fiyat seviyesi i: işlem miktarı Hisse senetlerinin tavan ve taban fiyatlarının hesaplanmasında bir önceki seans işlemleri dikkate alınarak hesaplanan ağırlıklı ortalama fiyattan yararlanılır.
AKTİF KARLILIK ORANI Aktiflerde yapılan yatırımın net karlılığını göstermektedir. Bu oranın yüksek olması şirketler için iyidir. Fakat şirketlerin aktif karlılık oranı kadar yapılan yatırımların finansmanından öz kaynak ya da yabancı kaynak kullanıldığı da önemlidir. Bu oran aşağıdaki formülle hesaplanır: Aktif Karlılık Oranı: Net Dönem Karı / Aktif Toplamı
AKTİFLER Bir şirketin sahip olduğu bütün varlıkları ifade eder. Bilançolardaki aktifler tablosu de bu varlıkların parasal değerini gösterir ve bu tabloda şirketin mevcut değerlerinin yanı sıra , alacakları ve varsa zararları bulunur. Bilançolarda aktifler iki ana kalemden oluşur: Dönen Varlıklar ve Duran Varlıklar.
AL - TUT YAKLAŞIMI Pasif portföy yönetim stratejilerinden biridir. İyi bir araştırma ile hangi menkul kıymete ne kadar süre yatırım yapılacağı tespit edilir ve satın alındıktan sonra kararlaştırılan süre boyunca elde tutulur.
ALACAK DEVİR HIZI Şirketin satışlardan doğan alacaklarını tahsil ettiği hızı gösterir. Genelde devir hızının yüksek olması ve artması iyi bir gösterge olarak yorumlanabilir. Şu şekilde hesaplanır: Net Satışlar / Kısa Vadeli Ticari Alacaklar ALFA Portföy değerlendirilmesinde kullanılan istatistiki bir yöntemdir. Hisse senedi ile portföy getirisi arasındaki değişmenin hangi oranda olacağını ifade eder
ALTIN VE KIYMETLİ MADENLER FONU Portföyünün en az %51’ini altın ve diğer kıymetli madenlerin oluşturduğu fonlardır.
AMERIKAN MEVDUAT BELGESI (ADR) Kısa adı adr olan amerikan mevduat belgeleri, abd menkul kıymet piyasalarında özellikle borsadışı piyasalarda işlem gören yabancı menkul kıymetlerin mülkiyetini temsil etmektedir. Normal bir yerli paymış gibi ADR lerin Amerika da ticareti yapılabilir ve kar hisseleri dolar olarak alınabilir.
AMORTİSMAN Bir şirketteki makina, tesis, tesisat gibi taşınır ve tanışmaz malların değerinde bellirli bir zaman sonra meydana gelecek değişime (düşüş) amortisman denir. Şirketler amortismanı ürünlerinin maliyetlerinin üzerine ekleyerek ya da ilgili yılın giderleri arasına koyarak realize eder.
ANONİM ŞİRKET En az 5 gerçek ya da tüzel kişi tarafından şirket sözleşmesinde yazılı konularda faaliyette bulunmak üzere kurulmuş olan ve esas sermayesi belli paylara bölünmüş olan sermaye şirketleridir. Anonim şirketlerde ortakların sorumluluklar taahhüt etmiş bulundukları sermaye payları ile sınırlıdır.
APEL Pay bedelinin taksitle ödenmesinin sözkonusu olduğu durumlarda, ortaklık yönetim kurulu tarafından ortaklara yapılan çağrıya denir.
ARACI KURUM Sermaye piyasası araçlarını kendi ya da müşterileri adına alım satım işlemini yapan kurumdur.
ARBİTRAJ Döviz piyasasındaki ya da ülkeler arasındaki faiz oranlarındaki farktan yararlanmak üzere fonların kısa vadeli ve hızlı hareketlerini ifade eden bir terimdir. Örneğin New York’ta 1 Euro 1.50 Dolar’dan işlem görürken, Londra’da 1 Euro 1.75 Dolar’dan görüyorsa, arbitraj getirisi sağlamak isteyen kurumlar New York’ta dolar karşılığında Euro satın alır ve bu Euroları Londra’da satarlar Değişik piyasalarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanmak sebebiyle yapılan hisse senedi, değerli maden ve evrak işleri de arbitraj kapsamına girer.
ASIL MALIK Yatırımcı sahip olduğu hisseyi brokerın kayıt ve saklamasında bırakırsa, hisse senedini çıkaran şirket kayıtlarında brokerın adı görünse de asıl malik yatırımcıdır ve temettü gibi her tür hakkını broker vasıtasıyla kullanır.
ASİT ORANI Cari Oranın konsantre halidir. Dönen varlıklardan daha yavaş nakde çevrilebilen kalemler çıkartılır ve bu şirketin nakit pozisyonuna bakılır. Nakte en hızlı dönüşen kalemler ile yapılan bu likidite ölçüsü aşağıdaki formülle heseplanabilir: Hazır Değerler + Menkul Değerler Cüzdanı + Tic. Alacaklar + Diğer Alacaklar / KV Borçlar.
AVRUPA PARA BIRIMI: ECU Sepeti Topluluga üye on ülkenin paralarinin sabit tutarlarinin toplamindan olusmaktadir. Bu tutarlar her üyenin agirlik katsayisina göre belirlenmistir. Katsayilar ülkenin GSMH’si, Topluluk içindeki ticaret hacmi ve kisa vadeli parasal destekleme sistemi içindeki paylarina göre belirlenmistir.
AYI PİYASASI Hisse senedi fiyatlarında düşüş beklentisinin olduğu piyasalardır. Bu beklentilerin neden olduğu düşüş satışlarla hız kazanır.
B
BORSA EKSPERLERİ Menkul kıymetlere ilişkin alım-satım emirlerinin ilgili iç yönetmelikte belirtilen esaslara göre karşılaştırılması ile fiyatların teşekkülünü izleme ve alım satım işlemlerinin sonuçlandırılmasını sağlamakla yükümlü olan görevlilerdir. BANKALARARASI PARA PIYASASI Merkez bankası’nın kontrolündeki interbank piyasasının bir alt piyasası olan bankalararası para piyasası vasıtasıyla diğer bankalara verilmiş olan borç bakiyelerinin kayıtlı olduğu kalemdir.BASİT FAİZ Belli ve değişmeyen bir sermaye üzerinden belli bir süre için hesaplanan faizdir. Basit faiz hesaplamasında aşağıdaki formül kullanılır. Faiz hesabında gün kullanılırsa F= a*t*n* / 100*360 Faiz hesabında ay kullanılırsa F= a*t*n* / 100*12 a: sermaye t: faiz oranı n:süre F: Faiz miktarı
BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır. Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi düz bir seyir izlerken birden yükselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine dönmesi ile oluşur.
BAYRAK Teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir. Fiyatlarda görülen uzun bir düşme yada yükselme sonrasında, mevcut trendin aksi yönüne doğru eğilen bir paralel kenarı andıran bir formasyondur.
BAZ FİYAT Bir hisse senedinin bir seans süresince işlem görebileceği en alt ve en üst fiyat limitlerinin yani taban ve tavan fiyatlarının belirlenmesinde kullanılır. Bir hissenin bir önceki seansta oluşan ağırlıklı ortalama fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır.
BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI Anonim ortaklıklar sermaye artırımlarını ya iç ya da dış kaynak kullanarak yapabilir. Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir nakit karşılığı dağıttıkları sermaye artırımlarına verilen isimdir.
BEDELSİZ SERMAYE ARTIRIMI Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı ifade eder. Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır.
BETA KATSAYISI Hisse senedinin hareketliliğini gösteren bir katsayıdır. Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yüzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yüzdesel değişime bölünmesiyle hesaplanır. Çıkan sayınının 1’den büyük ise hissenin hareketliliğinin yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir düşüş ya da yükseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir.
BİLANÇO Bir kurumun belirli bir tarih itibariyle ekonomik değerleri, bu değerlerin kaynaklarını ve nereye yatırıldıklarını gösteren tablodur. Şirketin fotoğrafını çeken bir niteliği taşır. Dönemler itibariyle şirketin bilançosunda karşılaştırma yapılır. Bilanço iki ana tablodan oluşur.
BİLEŞİK FAİZ Herhangi bir sermayeye verilen faizin, dönem sonunda sermayeye eklenerek yeni dönem için bu yeni tutar için hesaplanan faizdir. Yani belirli bir dönem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir. Ticari bankalar ve diğer finans kuruluşları bileşik faiz hesaplarını mevduat ve kredi işlemlerine sıklıkla kullanırlar.
BİRİKMİŞ TEMETTÜ Şirketler sermayedarlara her zaman kar payı dağıtmayabilirler. Bu dağıtılmayan karlar bilançoda borçlu bir kalem olarak gösterilerek şirketin birikmiş temettülerini oluştururlar.
BİRİNCİL PİYASA Hisse senetleri ilk olarak halka arz edildiklerinde ilk arz eden ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır.
BLOK SATIŞ Bir firmanın sermayesinin yüzde 10’undan daha fazla hisse satışını ifade eder. BLOKAJ Bir varlığın kullanımına yetkililer tarafından getirilen kısıtlamadır. Böyle bir durumda Varlığın gerçek sahibi kendisine ait olan varlığı istediği gibi kullanamaz.
BLUE CHIPS Borsalarda büyük firmalara ait ve yıllar itibariyle istikrarlı bir seyir izleyen hisselere verilen isimdir. Bunlar genelde tanınmış şirketlerin hisselerinden oluşur. Yatırımcının bu hisselere güven tam olması nedeniyle fiyatları nispeten yüksektir.
BOĞA EĞİLİMİ Borsada iyimser havayı ifade eder. Fiyatları yükseleceği beklentisiyle düşük fiyattan hisse alınıp yüksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır.
BOLLİNGER BANTLARI John Bollinger tarafından geliştirilen bu gösterge 20 dönemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma üstüne ve altına bantlar çizer.
BONO Hiçbir kayıt veya koşul olmadan bir nakit ödeme vaadini belirten ve nakit gibi tedavül edilen kıymetli evrak türüdür.
BORÇ / ÖZSERMAYE ORANI Şirket, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını dış kaynaklardan mı (borç) yoksa iç kaynaklardan mı (özsermaye) karşıladığını gösterir. Ülkemizde dış kaynak finansmanı genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir.
BORÇ DEVİR HIZI Borçların satışların maliyetine oranlanması; şirketin borçlarını ne hızda ödediğini gösterir. Bu oranın düşük olması şirket için o kadar iyidir.
BORÇLANMA ORANI İşletmenin borçlanarak sağladığı yabancı kaynaklar ile, ortakların sağladığı ve faaliyet sonucu yaratılan özsermaye arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
BORSA Bir malın ya da varlığın belirli kurllara çerçevesinde alınıp satıldığı pazarlardır. Menkul kıymetler, altın gibi tasarruf araçlarının yanı sıra pamuk, buğday gibi ürünlerin alınıp satıldığı borsalar da bulunmaktadır.
BORSA DIŞI PİYASA Londra ve NewYork borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alım ve satımın yapıldığı piyasadır. Türkiye’de de borsa dışı piyasa lot altı ve küsuratlı işlemlerle sınırlıdır. Bu işlemler İMKB tarafından 1990’dan itibaren denetim altına almıştır.
BORSA EMİRLERİ Müşteri emirleri, üye temsilcileri tarafından seans içinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine dönüşür.
BORSA KOTU Borsada işlem görmesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir.
BÖLGESEL PAZAR Ülkenin çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli hisse senetlerinin güvenli bir ortamda işlem görmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Aynı zamanda Ulusal pazar için geçerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem görür.
BROKER Borsada başkası adına alım satıma ilişkin konuları görüşen, malın mülkiyeti kendisine ait olmayan ve yaptığı hizmet karşılığı komisyon alan kişilerdir.
BRÜT KAR MARJI İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir.
BRÜT KAR MARJI ORANI İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir. Brüt Satış Karı / Net Satışlar formülü ile hesaplanır.
BÜTÇE Gelecekteki belirli bir dönemde gerçekleşmesi düşünülen gelir ve giderlerin karşılıklı listesini içeren cetveldir
BÜYÜME İktisadi bir sistemin, ekonomik ve toplumsal yapısında nitelik ve nicelik bakımından yoğun bir süreç içerisinde gerçekleşen değişim ve gelişmelerin tümüdür.
C
CARİ FAİZ ORANI Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır. CARİ ORAN Dönen varlıkların kısa vadeli borçları karşılama gücünü gösterir. Döner Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar formülü ile bulunan bu oran ne kadar yüksekse şirket o kadar likit durumdadır. Yani, şirket faaliyetlerinden sonra artı nakit poziyonda ne oranda kalabildiğini gösterir.CCI GÖSTEGESİ (Commodity Channel Index: Mal Kanal İndeksi) CCI hissenin kapanış fiyatının, o hissenin fiyatının istatistiki ortalamasından nasıl bir farklılık gösterdiğini ortaya koyar.
CİRO Şirketler için kullanılması durumunda o şirketin iş hacmini ifade eder.
Ç
ÇAPRAZ KUR İki yabancı para biriminin bir başka ülkedeki değerlerini göstermek için kullanılan terimdir. ÇARPANLAR YÖNTEMİ Çeşitli fiyat çarpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir.ÇIKARILMIŞ SERMAYE Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir.
ÇOK FIYAT - SÜREKLI MÜZAYEDE SISTEMI Çok fiyat yöntemi; bir menkul değer için verilen alım satım emirlerinin fiyat ve zaman önceliği kurallarına uygun olarak teker teker karşılaştırılması sonucunda oluşan fiyatlarla alım satım işleminin gerçekleştirilmesidir.
D
DAMGA VERGİSİ Devletin çeşitli kıymetli evraklar ve sözleşmeler için öngördüğü vergidir. DAMPING Bir malın dış piyasa fiyatının iç piyasa fiyatından daha düşük tutulmasıdır.DEALER Müşterilerinin hesabına hisse senedi alım satımı yapan kişidir.
DEFLASYON Bir ekonomide toplam arzın, toplam talebi aşması durumudur. Bu durumda fiyatlarda bir düşüş görülür.
DEFTER DEĞERİ Bir işletmenin özsermaye toplamının hisse senedi sayısına bölünmesiyle belirlenir.
DESTEK Fiyatların düşerken yoğun alımlar ile karşılaştığı ve daha aşağıya düşmekte zorlandığı seviyedir.
DEVLET TAHVİLİ Devletlerin ilgili bakanlıkları tarafından itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkartılan borç senetleridir.
DIŞ BORÇLANMA Ülkenin kaynaklarına ek bir kaynak sağlamak, döviz olarak yeni ödeme gücü elde etmek gibi amaçlarla ülke dışındaki yabancı hükümet ya da finans kuruluşlarından karşılıklı ya da karşılıksız geri ödemeli kaynak bulunmasıdır. Türkiye de dış borç kavramı içinde kamu sektörünün yanısıra, özel kesimin dış borçları da birlikte anılır.
DIŞ DENGE Bir ekonominin dışalım ve dışsatım sonucunda ödemeler bilançosunun açık verip vermemesidir. Dış denge, milli gelir, döviz kuru ve döviz sınırları değişkenlerine bağlıdır.
DİKEY ANALİZ Aynı dönem içinde bilanço kalemlerin toplam aktifler içindeki payları ve gelir tablosu kalemleri için net satışlar içindeki payına bakar. DİRENÇ Borsada, belli bir süreç içinde sürekli bir fiyat artışının yoğun satışlar sonucu durdurulduğu fiyat seviyesini ifade eder.
DÖNEN VARLIKLAR Şirketin en likit aktiflerini gösterir, yani nakit, nakit benzeri araçlar, alacaklar ve stoklar.
DÖVİZ Ulusal para dışındaki tüm yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir.
DÖVİZ KURU Bir ülkenin ulusal parasının yabancı ülkelerin parası cinsinden değeridir.
DÖVİZ TEVDİAT HESABI Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda açmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir.
DURAN VARLIKLAR Şirketin likit olmayan aktiflerini gösterir, yani uzun vadeli alacaklar, iştirakler ve maddi duran varlıklar.
DÜNYA BANKASI Dünya Bankası (World Bank) ya da Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın temel amacı, üye ülkelerin gelişmesine yardımcı olacak mali kaynakları sağlamaktır.
DÜŞEN TAKOZ Teknik analizde kullanılan bir formasyondur. Büyük çıkışlardan önce oluşan bu formasyonun yukarı doğru açısı olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarına doğru düşüşün şiddetinde azalma olur. Hacim azalması çok belirgin hale gelir.
DÜŞEN ÜÇGEN Fiyatların düşerken aynı seviyede destek oluşturmasına karşılık çıkarken daha düşük seviyede tepe yapmasıyla oluşan şekildir. Fiyatların belirgin bir değer kaybetmeden önce oluşturduğu formasyondur. Formasyonun düşüş hedefi, formasyonun destek seviyesi ile en yüksek direnç seviyesi arasındaki farkın destek seviyesinden çıkarılmasıyla bulunur.
DÜZELTME Mevcut fiyat trendinin aksi yönünde oluşan hareketlerdir. Fiyatlar mevcut trendin yönünde tekrar ilerlemeye başlamadan önce genelde belirli bir yüzdeyle bir düzeltme yaparlar.
E
EFEKTİF DÖVİZ Merkez Bankası’nca alım ve satımı yapılan ve Türk lirası olarak kurları belirlenen yabancı ülkelere ait kağıt paradır. EFT Bankaların birbirleriyle ve Merkez Bankası ile on-line veri iletişimini sağlayan, bankalararası TL akışının düzenlenmesi amacıyla kullanılmakta olan bir ulusal ödeme ağıdır.ELLİOTT ANALİZİ Temelinde devamlı tekrar eden dalga formasyonları ve Fibonacci sayıları serisi yatan bir piyasa analizi yaklaşımıdır. Elliot dalga analizi, formasyon (dalga belirlemesi) , oran (Fibonacci oran ve projeksiyonları ) ve zaman unsurlarını birleştirir.
EMIR Müşterilerin borsa da menkul kıymet alıp satmak amacıyla borsa üyelerine yazılı ya da sözlü şekilde yaptıkları bildirimlerdir.
EMIR BÖLME Girilen emrin, asıl emrin fiyatına eşit veya onun fiyatından daha iyi fiyatlı yeni emirlere bölünmesidir. bölünen emirlerin toplam miktarının ilk miktara eşit veya daha büyük olması zorunludur.
EMİR İYİLEŞTİRİLMESİ Kural olarak borsa salonunda tahtaya yazılan emirleri değiştirilmemektedir. ancak bir satış emri, yerine aynı miktarda daha düşük fiyatlı satış emri yazılması halinde değiştirilebilir. bu durumda önceki emir iptal edilir ve satış / alış bölümünün son satırına iyişleştirilmiş yeni emir yazılır.
EMİRLERDE GEÇERLİLİK SÜRESİ Borsa emirlerinin geçerlilik süresi bir tam gün (2 seans) olarak belirlenmiştir.
EMİSYON Merkez Bankası’nın piyasaya dolaşıma sunduğu toplam para miktarıdır.
EMİSYON PRİMİ Ortaklıkların hisse senetlerini nominal değerinin üzerinde bir fiyatla ihraç etmeleri sonucunda satış fiyatı ile nominal değer arasında oluşan farktır. Bu gelir, ortaklıklar için vergiden muaf bir gelir olup bilançolarının pasif bölümünde özkaynak kaleminde yer alır.
ENDEKS Borsa’da işlem gören hisse senetlerinin fiyat ve getirilerinin bütünsel ve sektörel bazda performanslarının ölçülmesi amacıyla oluşturulmuştur Borsa endeksleri hisselerdeki fiyat hareketlerinden yola çıkılarak borsanın genel trendlerinin belirlenmesinde kullanılır. Belirli şartlara göre ve sektörel temsil kabiliyeti göz önünde bulundurularak seçilen hisseler endekslerin hesaplanmasında kullanılır. E
NDEKS FON Borsa endekslerindeki oranlara göre endeks kapsamındaki hisse senetlerinden oluşan portföyü işleten fonlardır. ENFLASYON Fiyatların genel düzeyindeki sürekli artışları ya da toplam talebin toplam arzı aşması durumudur.
ENFLASYON RİSKİ Enflasyon nedeniyle yatırımcı tarafından arzulanmayan bir reel getiri oranının gerçekleşme olasılığını ifade eder.
EŞEL MOBİL Ücretli ve maaşlıları, hayat pahalılığı karşısında korumak amacıyla fiyat artışlarıyla doğru orantılı olarak artmasının sağlanmasıdır.
EVALÜASYON Bankaların kayıtlarında sabit kur üzerinden geçirilen dövizlerin her ay sonunda geçerli cari kura göre düzenlenmesi işlemidir.
F
FACTORING Alacak hakkının bir başka kuruluşa devri sonucunda likit fon sağlayan bir mali işlemdir. Ülkemizde de hızla yaygınlaşan bir finansman yöntemidir. Bu işlemde alacaklı firma alacaklarını tahsil öncesinde alacak tahsili ile uğraşan (factoring) şirketine devreder. Böylece alacaklı firma alacağını zamanından önce tahsil ederek ekstra finansman sağlamış olur. FAİZ Paranın belirli bir süre alı konulması ya da kullanılması nedeniyle alınacak (verilecek) tutar. Faiz, paranın (kaynağın) maliyeti olarak da tanımlanır.FAİZ KARŞILAMA GÜCÜ İşletmenin finansman giderleri öncesi oluşan faaliyet karı ile finansman giderlerini ne ölçüde karşılayabildiğini gösterir. Dönem Karı-Finansman Giderleri / Finansman Giderleri formülü ile hesaplanır.
FAİZ ORANI RİSKİ Yatırım yapılan kıymetin fiyatının piyasadaki faiz oranlarından olumsuz olarak etkilenmesi durumunda oluşan risktir.
FED (Federal Reserve Banks) ABD’de 1913 yılında çıkarılan Federal Reserve yasası ile kurulan sistem içerisinde yer alan bankalardır. Bu sisteme içerisindeki bankaların oluşturduğu organizasyon ABD’nin Merkez Bankası FED’i meydana getirmiştir. FED farklı bir yapıyla meydana gelmiş olmasına rağmen bir merkez bankası’nın sahip olduğu tüm fonksiyonlara sahiptir.
FİBONACCİ Sayı serilerine dayanan bir analiz tekniğidir. Fibonacci sayıları serisi (1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 144...), üçüncü sayıyı bulmak için ilk iki sayı toplanarak oluşturulur. Bu seride bir sayının kendinden sonra gelen sayıya oranı % 62’dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. % 62’nin tersi olan % 38’dir ki bu da yaygın bir Fibonacci düzeltme sayısıdır. Fibonacci zaman hedeflerine, belli başlı tepe veya diplerden itibaren Fibonacci günleri, haftaları veya yılları sayılarak erişilir.
FİNANSAL KİRALAMA Makine ve teçhizatın mülkiyet hakkının yasal olarak kiraya verende kalmasına rağmen, ekonomik açıdan kiralanan varlık üzerindeki kontrolü kiracıya devreden ve kiracıyı varlığın fiili sahibi haline getiren uzun süreli bir işlemdir. Bir Finansal kiralama (leasing) işleminde leasing şirketi (kiralayan – lessor) ile yatırımcı ( kiracı – lessee) arasında yapılan sözleşme ile kiracının seçtiği ürün kiralayan tarafından satın alınarak kiracayı kiralanır.
FİNANSAL RASYOLAR Rasyo iki değerin birbirine oranı anlamına gelir. Finansal rasyolar ise şirketlerin mali tablolarındaki kalemlerin birbirine oranlanmasını ifade eder. İşletme faaliyetlerinin ortaya çıkardığı fon ihtiyacının saptanması, işletmenin finansal yapısının ne derece sağlam olduğunu ortaya çıkarmak amacıyla kullanılan analiz araçlarından birisidir.
FİNANSAL RİSK Yatırım yapılan kıymeti ihraç eden şirketin mali yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda oluşan riske verilen isimdir.
FİNANSMAN BONOSU Şirketlerin kısa vadeli işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak için çıkardıkları teminatsız senetlere verilen isimdir.
FİNANSMAN GİDERİ KARŞILAMA ORANI Bir şirketin faaliyet karı artı net faaliyet kalemleri finansman giderlerini ne oranda karşıladığını gösterir. Bu oran ne kadar yüksekse şirketin durum o kadar iyidir.
FİYAT Bir ürün ya da hizmetini elde edilmesi için karşılık olarak verilen para veya herhangi bir ürün (hizmet).
FİYAT ADIMI Her hisse senedi için fiyat adımları belirlenir. Belirlenen bu fiyat adımları bir defada gerçekleştirilebilecek en küçük fiyat değişimini ifade eder. Bu adımlar baz fiyat aralığına göre belirlenir. İMKB’de Baz fiyat aralığına göre fiyat adımları aşağıdaki gibidir:
| Fiyat | Fiyat Adımı |
| 0.01-2.50 | 0.01 |
| 2.52-5.00 | 0.02 |
| 5.05-10.0 | 0.05 |
| 10.10-25.0 | 0.10 |
| 25.25-50.0 | 0.25 |
| 50.5-100 | 0.5 |
| 101-250 | 1.0 |
| 252.5-500 | 2.5 |
| 505 ve üzeri | 5.0 |
FİYAT MARJI Bir hisse senedinin seans içinde önerilebilecek en düşük (taban) ve en yüksek (tavan) fiyat aralığını oluşturur. Fiyat marjı her hisse için baz fiyatın %10 altı ve üstü şeklinde otomatik olarak hesaplanır.
FİYAT ÖNCELİĞİ Hisse senetleri piyasasında, daha düşük fiyatlı satım emirlerinin, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alım emirlerinin, daha düşük fiyatlı alım emirlerinden önce karşılanmasını ifade eder.
FİYAT/KAZANÇ ORANI Sermaye sahiplerinin sermayelerini yatırdıkları hisse senetlerinden bekledikleri gelirin ölçümüne yarayan orandır. Bu oran Bir hisse senedinin fiyatının hisse başına kazancının kaç katı olduğunu gösterir. Hisse başına kazanç, şirketin dönem net karının dönem sonu hisse sayısına bölünmesi ile bulunur. Bu oran, dönem net karından imtiyazlı ve kurucu hisselere, yönetim kurulu ve çalışanlara ödenen temettü çıkarıldıktan sonra kalan karın dönem sonu hisse sayısına bölünerek daha hassas bir şekilde hesaplanabilir. Fiyat/Kazanç oranı aşağıdaki formüller ile hesaplanır: Hisse Senedinin Dönem Sonu Fiyatı / Dönem Hisse Başına Kazancı Şirketin Dönem Sonu Piyasa Değeri / Şirketin Dönem Net Karı
FLAMA Teknik analizde kullanılan bu formasyonlar bayrak formasyonuna benzer fakat biraz daha yataydır ve küçük bir simetrik üçgeni andırır. Flamalar da bayraklar gibi birden üç hafaya kadar sürebilir ve sona erdiklerinde önceki trendin devam etmesi beklenir.
FORFAITING: Vadeli mal ve hizmet ihracatından doğan ve belirli bir ödeme planına bağlı olarak tahsil edilecek olan alacakların daha önce bu hakkı elinde bulunduranlara rücu edilmeksizin (kayıtsız şartsız ve vazgeçilmez olarak), bir banka veya bu alanda uzmanlaşmış bir finans kuruluşu (forfaiter) tarafından satın alınarak iskonto edilmesidir. Uygulamada forfaiting işlemi yatırım mallarını kapsamaktadır. 1950 li yıllarda ABD ve Avrupalı ülkelerin SSCB ile dış ticaretlerinde doğdu. Uzak Doğu ve Latin Amerika ülkelerinde yaygınlaştı. Latincede alacak hakkının kayıtsız ve şartsız olarak teslim edilmesi anlamındadır.
FORMASYON Teknik analizde kullanılan bu terim, fiyat grafiğinin belirli bir dönem içinde çizdiği şeklin bilinen bir geometrik şekile benzemesini ifade eder. Fiyat formasyonları bir tahmin değeri taşır.
FORWARD İŞLEMLERİ Döviz piyasalarında gerçekleştirilen vadeli işlemlerdir. Para birimlerini gelecekteki bir tarihte değiştirilmek üzere yapılan kontrata dayanır.
FUTURES İŞLEMLERİ Döviz, hazine bonosu, tahvil gibi değerlerin belli bir tarihte ve belli bir fiyattan alma veya satma sözleşmesidir.
G
GARANTİ MEKTUBU Bankaların belirli bir işin yapılması , bir malın teslimi veya bir borcun ödenmesini taahüt ederek, taahütlerine sadık kalacaklarını ve borçlarını belirten vadede ödeyeceklerini gösteren belgedir. GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA (GSMH) Bir ulusal ekonomide belirli bir dönem içinde (genellikle bir takvim yılında), üretilen mal ve hizmet değerlerinin toplamıdır.GECELIK REPO Gecelik repo işlemlerinde vade bir gündür. Aksi kararlaştırılmadıkça valör aynı gündür ve nihai takas ertesi gün gerçekleştirilir.
GELİR TABLOSU Şirketlerin mali tablolarından birisidir. Gelir tablosu şirketin dönem içindeki satışları, satışların maliyetlerini, faaliyet giderleri, faaliyet dışı gelir-gider, vergi karşılıkları ve kar/zararı gösterir.
GERİ DÖNÜŞ FORMASYONLARI Fiyat grafiklerinde trendin geri dönmekte olduğunu gösteren fiyat formasyonlarıdır. En iyi tanımlı geri dönüş formasyonları kafa, omuz, çift ve üç tepe ve diplerdir.
GÖZALTI PAZARI İMKB’de işlem gören şirketlerin hisse senetleri işlemleri ile ilgili olarak olağandışı durumların ortaya çıkması nedeniyle ya da bu şirketlerin kamuya aktarılacak bilgilerin zamanında, doğru olarak aktarılmadığı durumlarda, ilgili şirketlerin sürekli denetim, gözetim ve sürekli kontrol altında tutulabilmesi için açılmıştır. Yukarıda adı geçen işlemler nedeniyle gözaltı pazarına alınmasına karar verilen şirketlerin hissleri bu pazarda işlem görmeye başlar.
GÜÇ GÖSTERGESİ Belirli bir dönemdeki fiyat değişiminin başka bir döneme göre fiyat değişimini karşılaştırarak ortaya çıkan farkı analiz eden bir göstergedir.
H
HALKA AÇIK ŞİRKET Hisse senetleri halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıklardır. HALKA AÇIKLIK ORANI Halka açık hisselerin nominal değerleri toplamının, tüm hisselerin toplam nominal değerlerine oranıdır. HALKA AÇILMA Bir anonim ortaklığın ya da şirketin hisselerini halka arz etmesidir
HALKA ARZ SPK Kanunları uyarınca sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasına, halkın bir anonim ortaklığa katılmaya ve kurucu olmaya davet edilmesine ayrıca hisse senetlerinin borsada işlem görmesi, anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla hisse senetlerini satışına bu isim verilir.
HAREKETLİ ORTALAMA Teknik analizde kullanılan bir analiz göstergesidir. Hareketli ortalamalar trend yapan ortalamalarda iyi işleyen bir takip edeci göstergedir. Hareketli ortalamalar fiyat hareketlerini düzler fakat geri kalırlar. Örneğin bir hissenin 10 günlük basit hareketli ortalaması son on günün kapanış fiyatını toplar ve ona böler. Bu süreç her gün tekrarlanır. Al ve sat sinyalleri üretmek için, çeşitli uzunlukta birçok hareketli ortalama çizilebilir.
HAZİNE Kamusal gelirlerin toplanması ve kamusal giderlerin yapılmasına ilişkin faaliyetlerle görevli kurum.
HAZİNE BONOSU Hazinenin kısa vadede ihtiyacı olan finansman açığını kapatmak amacıyla çıkarttığı ve vadesi bir yıldan az olan borçlanma senetleridir. Bankalara satıldığı gibi halka da satış yapılabilir. Hazine bonosu ve bir yıllıkm devlet tahvili bileşik getirisi şu formülle hesaplanır: (Vadeye Kalan Gün Sayısı/365) / (1+Yıllık Bileşik Getiri Oranı) Hazine bonosu ve bir yıllık devlet tahvilleri basit getirisi ise şu formülle hesaplanır: Nominal Değer / 1+((Vadeye Kalan/365)xFaiz Oranı) H
EDGING Döviz ve para piyasalarında gelecekteki kur riski ve fiyat hareketlerinden korunmak için yapılan vadeli işlemlerdir.
HİPER ENFLASYON Fiyatlar genel seviyesinin paradan kaçışa sebep olacak kadar hızlı yükselmesi ve sürekli olması durumuna hiper enflasyon denir.
HİSSE BAŞINA GETİRİ Bir hissedarın sahip olduğu hisse dolayısıyla dönem sonunda elde ettiği getiridir.
HİSSE SENEDİ Anonim ortaklılar tarafından çıkarılan ve anonim ortaklığın sermayesine belirli bir katılma payını temsil eden kıymetli evraktır.
HİSSE SENEDİ BORSA FİYATI Hisse senedinin borsadaki arz ve talep koşullarına göre oluşan fiyatıdır.
HİSSE SENEDİ FONU Portföyünün en az %51’ini devamlı olarak hisse senetlerine yatırılmış fonlardır.
HİSSE SENEDİ İHRAÇ FİYATI Şirket tarafından çıkarılışı aşamasında satışa sunulduğu fiyattır.
HİSSE SENEDİ İLE DEĞİŞTİRİLEBİLİR TAHVİL Önceden belirlenen bir zamanda tahvilin hisse senedi ile değiştirilmesini öngören tahvil türüdür.Böyle bir tahvil ihracının temelinde yeni kurulan bir anonim şirketin kolay borçlanabilmesini sağlamak yatar.
HİSSE SENEDİ PİYASA FİYATI Bir pay senedinin sermaye piyasasında alınıp satıldığı fiyat, o pay senedinin piyasa fiyatıdır.
HİSSE SENETLERİ ENDEKSİ Hisse senedi piyasasının genel bir göstergesi olan endeks, kapsamındaki hisse senetlerindeki fiyat değişmelerinin ortaya konmasıdır. Hisse senetleri genel seviyesinin ne yönde değiştiğini ifade eder.
HİSSEDAR Bir anonim şirketin hisse senedine sahip olan şahıstır.
HİZMETLER ENDEKSİ Ulusal Pazar’da işlem gören ve sadece hizmetler sektöründe yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.
HOLDİNG Bir ya da birden çok şirketin yarıdan fazla hissesine sahip ve bunları tek merkezden yöneten şirketlerdir.
I
IFLAS Bir şirketin borçlarını ödeyemez durumda düştüğü için faaliyetleirnin durdurulmasına denir. IMF (Uluslararası Para Fonu ) Uluslararası para sistemi ile ilgili doğan gelişme ve sorunlar konusunda üyeler arasında dayanışma sağlayan, çok yanlı bir uluslararası ödeme sistemini geliştiren, üye ülkelerin kısa dönemli kredi gereksinimlerini sağlayan ve üye ülkelerin dış ödemeler bilançosunda ortaya çıkan dengesizliklerin giderilmesine yardımcı olan bir kurumdur.INSIDER TRADING Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak sermaye piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksız yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmektir.
İ
İHRAÇ Tahvil, hisse senedi gibi sermaye piyasası araçlarının satışa çıkarılmasıdır. İKİLİ DİP FORMASYONU Hissenin belirli bir zaman aralığında aynı dip seviyeyi ikinci kez oluşturduktan sonra fiyatın bir önceki tepenin üzerine ulaşması durumudur. Bu formasyon yeni bir çıkışın başladığı formasyondur. Formasyon hedefi, iki dip arasında yapılan tepe fiyattan dip seviyedeki fiyatın çıkartılmasıyla ve bu farkın tepe fiyata eklenmesiyle oluşan değerdir.İKİLİ TEPE FORMASYONU Hissenin belirli bir zaman aralığında aynı tepeyi ikinci kez oluşturduktan sonra fiyatın bir önceki dip seviyeye kadar düşmesi halidir. Fiyatların yeni düşüşler öncesinde oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi, tepedeki fiyattan iki tepe arasında oluşan dipteki fiyatın çıkarılması ve bu farkın tekrar dip fiyattan çıkarılmasıyla bulunur.
İKİNCİL PİYASA Menkul kıymetleri ihraçdan alan yatırımcıların bunları tekrar paraya çevirmek istediklerinde satımının ve diğer yatırımcıların da alım işlemlerini gerçekleştirdikleri piyasalardır.
İMKB (İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI) Menkul Kıymetlerin alım ve satım işlemlerinin yapıldığı menkul kıymetler piyasasıdır. Hisse senetlerinin alım ve satım işlemleri hisse senedi birinci ve ikinci pazarında yapılır. Tahvil, hazine bonosu, finansman bonosu ve gelir ortaklığı senedi gibi menkul kıymetlerin alım ve satımı da tahvil ve bono pazarında gerçekleştirilir.
İMKB TAKAS ve SAKLAMA BANKASI A.Ş Sermaye piyasasında faaliyet gösteren banka ve aracı kurumlara saklama ve takas hizmeti veren kuruluştur.
İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ Esas sözleşmede hüküm bulunmak kaydı ile, sahiplerine temettü ödemesi, rüçhan hakkı kullanımı, oy hakkı gibi konularda ayrıcalık tanıyan senetlerdir. İNDİKATÖR Son fiyatın ve hacmin önceki fiyatlar ve hacimler ile mukayesesini yaparak oluşturulan grafik ve göstergedir.
İŞLEM HACMİ Her hisse senedi için gerçekleşen işlemlerdeki hisse senedi sayısı ile işlem fiyatının çarpılmasıyla elde edilen değerlerin toplamıdır. Tüm hisse senetlerinin işlem hacimleri toplamı, piyasanın toplam hacmini oluşturur.
İŞLEM MİKTARI Bir seans içinde ya da belli bir dönemde alınıp satılan menkul kıymet adedidir.
İŞLEM SAATLERİ Gözaltı Pazarı: 14:00-15:00 Ulusal Pazar, Bölgesel Pazar, Yeni Şirketler Pazarı: 09:30-12:00 (1.seans) 14:00-16:30 (2.seans)
İTFA Bir borcun ödenerek kapanmasıdır.
K
KAÇIŞ SEVİYESİ Önemli bir destek seviyesinin bir kaç kez test edilerek belirginleşmesinden sonra, bu seviyenin altına düşülmesi durumunda fiyatların bir alt seviyedeki destek seviyesine kadar düşebileceği kabul edilen seviyedir. KAFA OMUZ FORMASYONU Hissenin oluşturduğu üç tepenin ortada kalanının (kafa) yanında kalan diğer iki tepeden (omuzlar) daha uzun olduğu geri dönüş formasyonudur. Ortalarındaki diplerin alt seviyelerinden çizilen trend çizgisi kırıldığında formasyon tamamlanmış olur.KALDIRAÇ ORANI Bu oran aktiflerin ne kadar yabancı kaynaklarla (borçlarla) finanse edildiğini gösterir. (Borçlar Toplamı / Aktif Toplamı)
KAMBİYO Tüm yabancı ülke paraları ve bu paralarla ödeme yapabilen her tür hesap, belge, bono,poliçe, çek vb. parasal araçların tümüne kambiyo denir.
KANAL ÇİZGİSİ Temel trend çizgisine paralel çizilen düz çizgilerdir. Fiyatlar yükselen kanal çizgilerinde direnç, alçalan kanal çizgilerinde de destek bulurlar.
KANUNİ YEDEK AKÇE Bankalar tarafından bir emniyet fonu olarak ve olası zararlarını karşılamak amacıyla kardan ayrılan paya denir.
KAPALI UÇLU FON Belirli sayıda ortağı olan ve bu limite erişildikten sonra başka ortağın alınmadığı fon tipidir.
KAPANIŞ FİYATI Bir seansda borsa kaydına alınan en son işlemin fiyatıdır.
KAPİTALİZASYON Herhangi bir işletmenin birikmiş yedek akçe ve karının sermaye artırımında kullanılmasına denir.
KAR Toplam hasılattan toplam maliyetin düşmesi ile elde edilen değerdir. KAR DAĞITIM ORANI İşletmenin net dönem karından ne kadarının adi hisselere temettü olarak dağıtıldığını gösterir. (Toplam Temettü / Net Dönem Karı)
KAR MARJLARI Brüt, faaliyet, ve net kar rakamlara bakılır -- ne kadar yüksekse o kadar iyi. Ayrıca, nakit çıkış gerektirmeyen kalemlere faaliyet karı ilave ederek Vergi, Finansman gideri, Amortisamn öncesi Kar (VFAÖK) marja da bakarak gerçekte şirket operasyonlarından ne kadar kar ettiğini gösterir
KARA PARA Yasal işlerden elde edilmemiş veya vergisi ödenmemiş paraya denir.
KARMA EKONOMİ Özel sektörün yanında kamu sektörününde üretici, düzenleyici ve denetleyici olarak ekonomide yer aldığı düzendir.
KARMA FON Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer kıymetli madenlerin en az ikisinden oluşan ve her birinin değeri fon portföy değerinin %20’sinden az olmayan fonlardır.
KATILMA BELGESİ Yatırım fonlarına katılanların sahip oldukları payları ve hakları gösteren, paraya çevrilebilen, nama ve hamiline yazılı kıymetli evraktır.
KATILMA PAYI Bir şirkete ortak olan bir kişinin toplam sermaye içinde sahip olduğu paydır.
KAYITLI SERMAYE Sermaye Piyasası Kanununa göre anonim ortaklıkların esas sözleşmelerinde hüküm bulunmak kaydıyla hisse senedi çıkarabilecekleri azami miktarı gösteren, Ticaret Sicilinde tescil edilmiş sermayeleridir.
AYITLI SERMAYE Sermaye Piyasası Kanununa göre anonim ortaklıkların esas sözleşmelerinde hüküm bulunmak kaydıyla hisse senedi çıkarabilecekleri azami miktarı gösteren, Ticaret Sicilinde tescil edilmiş sermayeleridir.
KISA DÖNEMLİ GÖSTERGE Fiyat değişimlerinde kısa bir zaman dilimini baz alarak hızlı komutlar oluşturan göstergedir.
KISA VADELİ BORÇLARIN TOPLAM BORÇLARA ORANI Ticari ve emek yoğun işletmelerde yüksek sermaye yoğun ve sabit varlıkları yüksek işletmelerdeise düşük olması beklenen bu oran, toplam borç içinde kısa vadeli borcun payını dolayısıyla borçların risk yapısını göstermektedir. (Kısa Vadeli Borçlar / Borçlar Toplamı)
KIYMETLİ EVRAK Çek, bono, tahvil hisse senedi ve poliçe gibi kambiyo senetleridir.
KONSOLİDASYON Uluslararası borç işlemlerinde bankaların ya da direkt olarak borçlu olan ülkenin, vadesi gelen bir borcun daha uzun süreli bir vadeye uzatılması işlemidir.
KONVERTİBİLİTE Bir ülkenin yerel parasının serbest döviz piyasasında diğer yabancı paralara ve altına dönüşebilme özelliğidir.
KOPUŞ SEVİYESİ Önemli bir direnç seviyesinin bir kaç kez test edilerek belirginleşmesinden sonra, bu seviyenin aşılması halinde fiyatların bir üst seviyedeki direnç seviyesine kadar çıkabileceği kabul edilen seviyedir.
KOT DIŞI (KOTE EDİLMEMİŞ) PAZAR Borsaya kote edilmemiş menkul değerlerin alım ve satımına konu olan pazardır.
KOTASYON Menkul kıymetlerin listeye alınması işlemidir.
KREDİ Mali kurumlarca kişi ve kuruluşlara verilen borç paraya denir.
KREDİLİ MENKUL KIYMET İŞLEMLERİ Bir aracı kuruluş nezdinde müşteri adına kredi hesabı açılması koşuluyla müşteri ve aracı kuruluş arasında yapılacak sözleşme hükümleri çerçevesinde menkul kıymet alınmasıdır.
KUPON Tahvillerin faizi ile hisse senetlerinin temettüsünü almak üzere kesilerek verilen kısımlardır.
KURTAJ Borsa üyelerinin aracı olarak yaptıkları her borsa işlemi için müşterilerinden aldıkları komisyondur.
KURUCU HİSSE SENEDİ Anonim şirketlerin kuruluş hizmetleri karşılığında çıkarılan hisse senetleridir. Şirket yönetimine katılma hakkı vermez, sadece şirket karının bir kısmını alır.
KURUMSAL YATIRIMCI Yatırım amacıyla kurulmuş yüklü miktarda fonlara sahip şirketlerdir. Örnek olarak yatırım ortaklıkları, bankalar, sigorta şirketleri ve sosyal güvenlik kurumları gösterilebilir.
KÜSÜRAT EMİR 1 lotun içerdiği hisse senedi sayısından daha az miktarlar için verilmiş emirlerdir. (lot altı emirler) Küsürat emirler fiyatsız girilir. Küsürat emirler ilgili hisse senedinin lot piyasasında işlem gördüğü en son fiyattan gerçekleşir.
L
LEASING (Finansal Kiralama) Firmaların ticari ve sınai faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için gereksinim duydukları duran varlıkları satın almak yerine belirli kira ödentisi karşılığında kullanım olanağı tanıyan ve banka kredilerine alternatif olarak doğan orta dönemli finansman yöntemidir. Bu yöntem, 1930 lu ıllarda Dünya Ekonomik Krizi ndeki finansman zorluğu ve 2. Dünya Savaşı sonrasında teknolojik gelişmelerin yenileşme ve modernleşme harcamalarına çözüm olarak geliştirildi. Türkiye de de 1985 ten başlayarak daha çok KOBİ ler tarafından kullanılmaktadır. LİBOR Londra bankaları arasında günlük olarak belirlenen faiz oranıdır ve uluslararası işlemlerde referans alınır.LİKİDİTE Para ve altın, hisse senedi gibi para niteliğindeki diğer değişim ve değer ölçüsü araçları için kullanılır.
LİKİDİTE ORANI Kısa vadede nakde dönüşebilecek dönen varlıkların, kısa vadeli borçları karşılama gücünü göstermektedir. (Dönen Varlıklar-Stoklar-Diğ. Döner Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar)
LİKİDİTE RİSKİ Sahip olunan kıymetin istenildiğinde paraya çevrilememesini, kıymetin cari piyasa değerinin altında elden çıkarılmasını ifade eder.
LİKİT FON Vadesine 90 günden az kalmış sermaye piyasası araçlarından oluşan fonlardır.
LİMİTLİ EMİR Emri veren alıcının, işlemin gerçekleşmesi için kabul ettiği en yüksek fiyatı, satıcının ise satmaya razı olduğu en düşük fiyatı belli ettiği emir tipidir.
LOKAVT Bir işyerinde üretim faaliyetlerinin tamamen durdurulmasına neden olacak biçimde işverenin kendi başına veya işveren kuruluşları ile ortak alınan bir karar ile işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasıdır. LOT Hisse senetleri piyasasında işlem birimidir. İ.M.K.B Hisse Senetleri Piyasası’nda, 1 lot; 1YTL nominal değerli hisse senedini ifade eder.
M
MACD GÖSTERGESİ (The Moving Average Convergence / Divergence: hareketli ortalamaların Uyumluluğu ve Uyumsuzluğu). MACD’de üç hareketli ortalama vardır ve iki çizgi kullanılır. İlk çizgi MACD çizgisidir ve 26 günlük hareketli ortalamadan 12 günlük hareketli ortalama çıkarılmasıyla oluşur. M ACD çizgisini düzleyecek ikinci çizgi (sinyal çizgisi) için 9 günlük hareketli ortalama kullanılır.MACD çizgisi sinyal çizgisini yukarı kestiğinde al, aşağı kestiğinde sat sinyali verir.
MAKSİMUM LOT Hisse senedi bazında belirlenen ve alım satım sistemine limit fiyatlı emir olarak bir kerede girilebilecek en yüksek miktardır.
MALİ ENDEKS Mali sektörde yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.
MALİ PİYASA Fon arz ve talebinde fon akımlarını düzenleyen kurumlar ve bunları düzenleyen kurallardan oluşan piyasadır.
MALİ SEKTÖR Ekonomide iktisadi faaliyetlerin finansmanında rol oynayan kurumlardan oluşan sektördür.
MANÜPLASYON Piyasada canlılık yaratmak amacıyla oluşturulan suni fiyat hareketleridir.
MARKET-MAKER Piyasa düzenleyicisi demektir. Hisse senetlerinde alım ya da satım yapılarak aşırı fiyat hareketlerinin önlenmesidir.
MENKUL KIYMET Ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, gelir getiren, yatırım aracı olarak kullanılan ve şartları Sermaye Piyasası Kanununca belirlenmiş kıymetli evraklardır.
MENKUL KIYMET İHRACI Sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp satılmasıdır.
MENKUL KIYMET İRADI Menkul ve gayri menkullerden elde edilen faiz, kira, rant gibi hasılatı ifade etmektedir.
MENKUL KIYMETLER BORSASI Menkul kıymetlerin alım ve satım işleminin yapıldığı yer.
MERKEZ BANKASI Banknot ihraç eden, para ve maliye politikalarının uygulayıcısı olan, devletin veznedarlık görevini üstlenmiş, devlete iktisadi ve mali danışmanlık yapan kurumdur.
MEVDUAT Belirli dönem için geri ödemek koşuluyla belirli bir bedel karşılığında mevduat sahibi kişilerce bankalara yatırılan paradır.
MOMENTUM Momentum kısaca belli bir süre içindeki fiyat farklarıyla düşüş ya da yükselişteki hızı ölçer. Aşırı alım-satım osilatörü oluşturmak için bu teknik kullanılır. Ölçülen dönemin ilk fiyatından son günün kapanış fiyatı çıkarılır ve ortaya çıkan pozitif veya negatif değer bir sıfır çizgisinin altına veya üstüne çizilir. Oran yöntemiyle son fiyat ilk fiyata bölünür. Bu durumda fiyatlar bir orta çizgi görevi yapan 100’ün altında ve üstünde dalgalanır. Orta çizginin yukarı kesilmesi al, aşağı kesilmesi sat sinyali verir.
MORATORYUM Bir şirketin ya da devletin ödeyemediği borçlarını ertelemesi işlemidir.
MÜŞTERİ BAZINDA SAKLAMA Satın alınan menkul kıymetin aracı kurum ve banka emanetinde bırakılması durumunda yatırımcıya verilen bir kod numarası altında Takasbank kasalarında saklanması işlemidir.
MÜŞTERİ EMRİ Borsa üyelerine müşterileri tarafından verilen alım satım emirleridir.
N
NAKİT AKIM TABLOSU İşletmenin nakit giriş ve çıkışlarını gösteren tablodur. Düzenlendiği dönem itibarıyle nakit açığı veya fazlasını gösterir ve finansal planlamada kullanılır. NAKİT AKIŞ ORANI İşletmenin nakit rezervlerinin yabancı kaynakları karşılama gücünü göstermektedir. Net Dönem Karı+Amortismanlar-Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler(Toplam) / Kısa Vadeli Borçlar-Uzun Vadeli BorçlarNAMA YAZILI SENET Hisse senedinin üzerinde sahip olanın ad ve soyadının yazılı olduğu senetlerdir.Bu hisselerin satılması durumunda şirketlerin pay kütüğü defterine kaydı gerekmektedir ve hisse üzerine yeni sahip olanın adı ve soyadı yazılır.
NET KAR MARJI ORANI İşletmenin satışlarının vergi sonrası kara göre karlılığını ölçmektedir. Net Dönem Karı / Net Satışlar
NOMİNAL DEĞER Hisse senedi için pay senedinin üzerinde yazılı olan değerdir.
NOMİNAL FAİZ ORANI Piyasada uygulanan cari faiz oranlarıdır. Fiyat hareketlerinden arındırılmadığından reel faiz düzeyini göstermez.
NOMİNAL FİYAT Hisse senedi için pay senedinin üzerinde yazılı olan fiyattır. Tahvillerde ise, vade sonunda ödenecek değerdir.
O
OFFSHORE Herhangi bir ülkede faaliyet gösteren fakat asıl merkezi o ülkenin dışında bulunan denizaşırı bir kurumun faaliyetlerini tanımlamaktadır.kurum faaliyette bulunduğu ülkede kendi ülkesinin yasal düzenlemelerine bağlı olmadığı gibi içinde faaliyette bulunduğu yabancı ülkenin de düzenlemelerine bağlı değildir. OPEC 1960 yılında Bağdat ta İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela tarafından kurulmuştur. Petrol ithalatçısı ülkeler üzerinde siyasi ve ekonomik baskı kurarak iktisadi ve politik bir üstünlük sağlamaya yönelik bir örgüttür.OPOZE HISSE SENEDİ Üzerinde devir ve satış yasağı olan hisselerdir.
OPSİYON Bir malın belli bir süre içinde belli fiyattan satılması için alıcıya tanınan süre.Bir satıcının satmak üzere aldığı malın parasını belli bir süre sonra ödeme hakkıdır.
OPSİYON SÖZLEŞMESİ Alan tarafa üzerine opsiyon yazılan mal veya kıymetin gelecekte belirli bir tarihte belirlenen miktarda alma veya satma hakkını sağlayan sözleşmedir.
ORDİNO Borsa yatırımcılarının işlem yaptıkları aracı kurumlarında verdikleri alım-satım emirleridir.
OSİLATÖR Piyasanın aşırı alım ya da aşırı satış bölgesinde olup olmadığını belirleyen göstergelerdir. Fiyat grafiğinin altına çizilir. Osilatör yukarı uca eriştiğinde aşırı alım bölgesinde, aşağı uca eriştiğinde aşırı satım bölgesindedir.
Ö
ÖDEMELER DENGESİ Bir ülkenin yıl içinde dış ülkelere yaptığı ödemeler ile dış ülkelerden sağladığı gelirleri gösteren bilançodur. ÖDENMİŞ SERMAYE Esas sermaye sistemine tabi ortaklıklarda, ortaklarca taahhüt edilen sermayenin nakden ödenmiş kısmıdır.ÖZEL EMİR Büyük miktarlardaki alım-satım emirleridir. Özel emirlerin gerçekleşmesi Borsa yönetimi tarafından belirlenir.
ÖZSERMAYE KARLILIĞI ORANI İşletmelerin özsermaye karlılığını göstermektedir. Net Dönem Karı / Özsermaye
P
PARA PİYASASI Kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasadır. Bu piyasa kısa vadeli fonlardan oluşur . Mevduat ve ticari senetler para piyasası araçlarındandır. PARA POLİTİKASI Para politikası, para miktarındaki değişimlerin iktisadi faaliyetleri etkilemesi ve genel ekonomi politikası amaçlarına ulaşılabilmesi için para politikası araçlarının nasıl kullanılması gerektiği ile ilgilidir. Merkez Bankası, açık piyasa işlemleri, faiz ve reeskont işlemleri, selektif kredi uygulamaları, karşılık oranları ve emisyo ile para politikalarının uygulayıcısıdır.PASİFLER Bilançoda gösterilen borç ve yükümlülükler toplamıdır. Aktiflerin hangi kaynaklarla temin edildiğini gösterir.Üç ana kalemden oluşur; Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve Özsermaye. Borçlar, genelde finansal ve ticari olarak ikiye ayrılır. Özsermaye altında şirketin sermayesi, yedekler, yeniden değerleme artış fonu ve net kar gösterilir.
PAY BAŞINA KAR İşletmenin hisse başına düşen net dönem karını göstermektedir. Dönem Sonu Net Kar / Ödenmiş Sermaye/1000
PAY BAŞINA TEMETTÜ Bir dönemde ortaklara dağıtılmasına karar verilen toplam kar payının o döneme ait hisse senedi sayısına bölünmesi ile bulunur.
PİYASA DEĞERİ/DEFTER DEĞERİ Bu oran hisse senedinin fiyatının hisse başına özsermaye değerinin kaç katı olduğunu gösterir. (Hisse Senedinin Dönem Sonu Fiyatı / Hisse Başına Ösermaye
PİYASA FİYATI Bir menkul kıymetin piyasadaki arz ve talebe göre oluşan fiyatıdır.
PİYASA KAPİTALİZASYONU Borsada işlem gören hisse senetlerinin çıkarılmış nominal sermayelerinin kapanış fiyatları itibarıyle piyasa değerleri toplamıdır.
PİYASA RİSKİ Yatırımcıların beklentilerindeki değişmelerden dolayı menkul kıymetlerin fiyatlarında değişmelerin ortaya çıkması ile zara oluşmasıdır.
PLASMAN Yapılmış olan bir yatırımın el değiştirmesidir. Ekonomi için ek bir yatırım değil sadece yatırımcının değişmesidir.
PORTFÖY Bir yatırımcının sahip olduğu menkul kıymetlerin tümüne verilen addır.
PORTFÖY YÖNETİCİLİĞİ Sermaye piyasası araçlarından oluşan portföylerin ne zaman ne kadar alınıp satılacağını belirlemeye yönelik çalışmalar ve yapılan işlemlerdir.
POZISYON KAPATMA Menkul kıymet hesabını kapatarak sıfırlamaktır. Açık bir pozisyonu açık menkulü alarak sıfırlamaktır.
R
REEL FAİZ Fiyat değişimlerinden arındırılmış faizdir. REPO Geri alım taahhüdü ile menkul kıymet ihracıdır. Repo yapan parayı kullanan taraftır.RESMİ MÜZAYEDE PAZARI Mahkemelerin, icra dairelerinin ve diğer resmi dairelerin borsada yapılmasını gerekli gördükleri hisse senedi işlemlerinin gerçekleştirildiği pazardır.
REZERV PARA Uluslararası mali kuruluşlar ile hükümetlerin ellerinde bulundurdukları altın ve dövize verilen addır.
RSI GÖSTERGESİ (Relative Strength Index : Relatif Güç İndeksi). RSI osilatörünün ana değeri, aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin belirlenebilmesi için üst ve alt sınırları sağlar. RSI osilatörünün değeri 0 ile 100 arasında dalgalanır. 70’in üzeri aşırı alım, 30’un altı ise aşırı satış bölgesidir.
RÜÇHAN HAKKI Rüçhan hakkı, ortaklıkların bedelli sermaye artırımlarına mevcut ortakların öncelikle katılma hakkıdır. Hisse senedi kuponlarının temsil ettiği hak, ortaklığa karşı, sadece o hisse senedinin belge numarasını taşıyan “Yeni Pay Alma Kuponları”nın teslimi karşılığında ve hisse senedi ibrazına gerek kalmaksızın kullanılır. Borsada hisse senetleri işlem gören şirketlerin, sermayelerini nakdi olarak arttırma kararı almaları halinde hissedarlar, hisse senetleri üzerinde bulunan "yeni pay alma kuponu"nu kullanarak ve “sermaye artış bedeli"ni ihraççı şirkete ödeyerek sermaye artışına iştirak etmekte ve sahip oldukları hisse senedi miktarını artırmaktadırlar. Ancak, bazı hissedarların sermaye artışına katılmayıp zarara uğramaları veya istemeyerek sermaye artışına katılmaları söz konusu olmaktadır. Bu ikileme bir çözüm olarak, yeni pay alma kuponlarının hisse senedinden bağımsız olarak, rüçhan hakkı kullanım süresi içinde alınıp satılabileceği hükme bağlanmış bulunmaktadır. Rüçhan Hakkı Kullanım süresi 15 günden az 60 günden fazla olamaz.
S
SEANS Bir menkul kıymet pazarında işlemlerin gerçekleştirilebileceği zaman aralığı. SEANS SAATLERİ Birinci Seans: 9:30 - 12:00, İkinci Seans: 14:00 – 16:30SERBEST DALGALANMA (Free Float) Serbest dalgalanan kur sisteminde ülke parasının değeri piyasa tarafından elirlenmektedir. Döviz piyasasına yapılan müdahaleler, kurların istenilen düzeyde oluşmasını sağlamak yerine, bu piyasadaki gereksiz dalgalanmaları önlemek ve değişimleri daha ılımlı hale getirmek için apılmaktadır. Bu sistemde para politikası, daha etkin hale gelmekte ve ülkenin tutması gereken uluslararası rezerv miktarı azalmaktadır. Serbest dalgalanan döviz kuru sisteminden kaynaklanan olumsuzluk ise, dış ekonomik ilişkilerde belirsizlikleri ve riskleri artırması nedeniyle kaynak dağılımını olumsuz etkilemesidir.
SERMAYE Üretimde kullanılan ve kendileri de üretilmiş olan mal ve değerlerdir.
SERMAYE ARTIRIMI Bir şirketin esas sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra genel kurul kararı ile yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılmasıdır.
SERMAYE PİYASASI Orta ve uzun vadeli fon ihtiyaçlarının karşılandığı ve bu ihtiyaçları karşılayan hisse senedi, tahviller ve hazine bonosu gibi menkul kıymetlerin alım ve satım işleminin yapıldığı piyasadır.
SERMAYE PİYASASI KURULU Sermaye Piyasası Kanunu ile kurulmuş, piyasanın işlerliği için gerekli düzenlemeler yapan ve sermaye piyasasında faaliyet gösteren kuruluşları denetleyen tüzel kişiliğe sahip bir kurumdur.
SERMAYE PİYASASI KURUMLARI Aracı kuruluşlar, yatırım ortaklıkları, yatırım fonları ve sermaye piyasasında faaliyet göstermesine izin verilen diğer kurumlardır.
SHARPE ORANI William Sharpe’ın geliştirdiği bu performans ölçütünde, portföyün toplam riski standard sapma ile tanımlanmıştır ve portföyün artık getirisi standart sapma ile karşılaştırmaktadır. Portföyün artık getirisi olarak kasdedilen, dönemin ortalama portföy getirisinden risksiz faiz oranının çıkarılması ile bulunmaktadır. Sharpe oranı, yatırımcının portföyü taşırken aldığı toplam riske karşılık olarak, risksiz faiz oranı üzerinden talep ettiği ekstra getiriyi göstermektedir.
SHARPE ORANI= (Portföyün Getirisi – Risksiz Portföyün Getirisi)/Toplam Risk (Standart Sapma) Bu oranın yüksek olması yatırımın performansının riske dayalı getiri esasına göre iyi olduğunu, düşük oran ise başarısız bir performansa sahip olduğunu göstermektedir.
SINAİ ENDEKSİ Sadece sanayi sektöründe yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.
SPEKÜLASYON Gelecekle ilgili beklentiler doğrultusunda fiyat değişimelerden bir gelir elde etmek amacıyla yapılan alım ya da satım işlemidir.
STOK DEVİR HIZI Stokların yıl içinde kaç kez satışlara dönüştürüldüğünü göstermektedir. Devir hızının yüksek olması işletmenin daha fazla kar etmesine olanak sağlamaktadır. Satışların Maliyeti / (D.Başı Stok-D.Sonu Stok)/2
SÜRÜ PSİKOLOJİSİ Büyük fiyat dalgalanmalarında küçük yatırımcıların bilinçsiz şekilde yüksek fiyattan alım yapmaları ya da panikle düşük fiyattan satış yapmalarıdır.
SWAP Faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amacıyla geliştirilmiş işlemdir.
T
TABAN FİYAT Hisse senetlerinin bir seans içerisinde görebileceği en düşük değerdir. TAHVİL VE BONO FONU Portföyünün en az %51’inin devamlı olarak borçlanma araçlarına yatırılmış fonlardır.TAKOZ FORMASYONU Devam eden harekette yorgunluk oluştuğunu belirtir. Yükselen takoz ve düşen takoz olmak üzere ikiye ayrılır.
TASARRUF Gelirden tüketimin çıkartılması sonucu kalan kısım.
TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU Tasarruf mevduatı sahiplerini belirli bir tutara kadar ilgili bankanın ödeme yetersizliği riskine karşın sigorta etmektir.
TAVAN FİYAT Hisse senetlerinin bir seans içerisinde görebileceği en yüksek fiyattır. T
EFE Toptan Eşya Fiyat Endeksi. Enflasyon rakamı olarak alınır.
TEKEL Tek bir satıcı ve karşılığında çok miktarda alıcı olan piyasadır.
TEKNİK ANALİZ Hisse senedi veya borsa endeksi fiyatının ya da işlem miktarında meydana gelen değişmelerin genellikle grafiklerle açıklanması ve geleceğe yönelik trend belirleme aracıdır.
TEMEL ANALİZ Hisse senetlerinin gerçeğe en yakın fiyatlarını bulmaya yönelik bir yöntemdir.
TEMERRÜT Taahhütlerinin gerektirdiği ödeme veya menkul kıymet teslimatlarını belirlenen süreler içinde gerçekleştirmeyen borsa üyesi, herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın temerrüde düşmüş sayılır.
TEMETTÜ (Kar payı). Gerçekleşen kardan ortakların hisseleri oranında aldıkları kar payı.
TEMETTÜ GETİRİSİ Hisse senedinin yıllık getirisidir.
TEMETTÜ ORANI Dönem başında satın alınan bir hisse senedine ödenen paranın ne kadarının yıl içinde temettü olarak geri alındığını gösterir.a) Dönem İçinde Ödenen Hisse Başına Temettü / Hisse Senedinin Dönem Başı Fiyatı b) Dönem İçinde Ödenen Toplam Temettü / Şirketin Dönem Başı Piyasa Değeri Net Dönem Karı / Net Satışlar
TEMLİK Alacağın devredilmesidir.
TERS REPO Bir menkul kıymetin başlangıç tarihinde alınıp bitiş tarihinde geri satılması işlemidir. Ters repo yapan parayı kullandıran taraftır.
TOPTAN SATIŞLAR PAZARI Önceden alıcıları belirli olan ya da olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki hisse senedi işlemlerinin organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur.
TREND Bellirli bir zaman dilimi aralığında belli bir seyiri oluşturan değerlerde ortaya çıkan sürekli artma ya da azalmaları ifade eder.
TÜFE: Tüketici Fiyat Endeksi
TÜREV PIYASALAR İlerideki bir tarihte teslimatı veya nakit uzlaşması yapılmak üzere herhangi ibr malın veya finansal aracın bugünden alım satımının yapıldığı piyasalardır.Türev piyasaların tanımı forward, futures ve opsiyon işlemlerinin tamamını içermektedir.
U
ULUSAL 100 ENDEKSİ 1986 yılında 40 şirketin hisse senedi ile başlayarak zamanla sayısı 100 şirketin hisse senedi ile sınırlanan Bileşik Endeks’in devamı niteliğindedir. Ulusal Pazar’da işlem gören, yatırım ortaklıkları hariç önceden belirlenmiş şartlar yanında sektörel temsil kabiliyeti de gözönünde bulundurularak seçilmiş hisse senetlerinden oluşmakta ve İMKB-30 hisse senetlerini otomatik olarak kapsamaktadır. Hisse Senetlerinin fiyatları ve her bir hisse senedinin; aynen saklamada bulunanlar hariç, Takasbank saklamasında bulunan hisse senedi sayısının toplam hisse senedi sayısına oranları, baz alınarak piyasa değeri ağırlıklı olarak hesaplanır ve hisse senetleri piyasasının genel bir göstergesidir. ULUSAL 30 ENDEKSİ Vadeli İşlemler Piyasası’nda kullanılmak üzere, yatırım ortaklıkları hariç Ulusal Pazar’da işlem gören şirketlerden önceden belirlenmiş şartlar yanında, piyasa değeri ve likiditesi yüksek olanlardan sektörel temsil kabiliyeti de gözönünde bulundurularak seçilen 30 hisse senedinden oluşan endekstir.ULUSAL PAZAR Burada işlem gören bütün şirketler, İMKB tarafından önceden belirlenmiş kotasyon şartlarını tümüyle karşılayan şirketlerdir. Ulusal pazardan seçilmiş 100 şirkete ait hisse senetleri İMKB-100 Endeksini oluşturmaktadır.
UNDERWRITING (Aracılık yüklenimi). Yeni çıkarılan menkul kıymetlerin satış işleminin bir banka ya da aracı kuruluşlar tarafından üstlenilmesidir.
Ü
ÜÇGEN Teknik analizde hisse senedi fiyatının eriştiği en yüksek fiyat ile en düşük fiyat arasındaki farkın önce genişleyip sonra daraldığı grafiktir.V
VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ Sözleşmenin taraflarını belirlenen ileri bir tarihte üzerinde anlaşılan fiyattan standartlaştırılmış miktardaki bir malı veya kıymeti alma veya satma yükümlülüğüne sokan sözleşmedir. VADELİ PİYASALAR Gelecekte belirlenmiş bir zamanda belirlenen bir fiyat üzerinden mal ve hizmetlerin satılıp alındığı piyasalardır.VALÖR Kredi ya da mevduat için bankaca faizin işletilmeye başlandığı tarihe denir.
VERGİ AMORTİSMAN FAİZ ÖNCESİ KAR (VAFÖK) Bir şirketin nakit akışlarına bakmakta kullanılan değerdir.
VAFÖK ile, Faiz Geliri/ Finansman Gideri, Vergiler ve Amortisman’ın etkilerinden bağımsız olarak bir şirketin operasyonlarından ne kadar para kazandığını görme imkanı buluruz.
VİRMAN Bir banka hesabında bulunan varlıkların başka bir hesaba aktarılması işlemidir.
Y
YATAY ANALİZİ Dönemler arası bilanço ve gelir tablosu kalemlerin değişimlerini gösterir. YATIRIM Belli bir getiri sağlamak amacıyla, belirli vadelerde birikimlerin yatırım araçlarına bağlanmasıdır.Yatırımcı yaptığı yatırımın maliyetini üstlenir. Bu onun riskidir. Eğer yatırımcı kendi öz fonlarını kullanarak yatırım yapıyorsa, en azından bu fonların maliyetini karşılaması gerekir. Yatırımcı, elindeki bu fonlarla tahvil alış satışı veya vadeli mevduat ile faiz geliri de sağlayabilir. Faiz hadleri, gelir seviyesi, borçlanabilme imkanları ve yatırımcının sahip olduğu risk anlayışı, yatırımı etkileyen unsurlardandır.YATIRIM DANIŞMANLIĞI Müşterilere, sermaye piyasası araçları ile bunları ihraç eden ortaklık ve kuruluşların, yönlendirici nitelikte yazılı veya sözlü yorum ve yatırım tavsiyelerinde bulunulması faaliyetidir.
YATIRIM FONLARI Halktan katılma belgeleri karşılığı toplanan paralarla belge sahipleri hesabına, oluşturulan portföyü işletmek amacıyla kurulan malvarlığıdır.
YATIRIM ORTAKLIKLARI Sermaye piyasası araçları ile altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek üzere anonim ortaklık şeklinde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulan sermaye piyasası kurumlarıdır.
YENİ ŞİRKETLER PAZARI Yeni kurulmuş olmakla beraber, büyüme potansiyeli taşıyan şirketlerin hisse senetlerinin borsada işlem görmesi amacıyla kurulmuştur.
YENİDEN DEĞERLEME Ortaklıkların aktiflerinde kayıtlı bulunan ve amortismana tabi maddi duran varlıklarının enflasyon sebebiyle elde etme maliyeti ile piyasa değeri arasında oluşan farkın bilançoların sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi amacıyla Maliye Bakanlığı tarafından her yıl açıklanan oranlar dahilinde değerinin yükseltilmesidir.
YÜKSELEN TAKOZ Büyük düşüşlerden önce oluşur. Yukarı doğru açısı olan bir üçgen görünümündedir. Takozun uçlarına doğru çıkış güç kaybeder. Hacim artışı olmaz,hacim daralır. Hacim yükselen fiyatı onaylamaz. Takozun yükselen destek çizgisi kırıldığında, düşüş takozun boyunun üçte iksi kadar olur.
YÜKSELEN ÜÇGEN FORMASYONU Fiyatların çıkarken aynı seviyede direnç oluşturmasına karşılık düşerken daha üst seviyede dip yapmasıyla oluşan şekildir. Fiyatların belirgin bir prim yapmadan önce oluşturduğu formasyondur. Formasyon hedefi ise formasyonun direnç seviyesi ile en düşük fiyatlı günü arasındaki farkın direnç seviyesine eklenmesiyle bulunur.
0 yorum:
Yorum Gönder